Generacije rođene poslije Odbrambeno-otadžbinskog rata treba da znaju šta se zaista desilo tokom rata i kako je odbranjena Republika Srpska.
Zbog toga, udruženja proistekla iz posljednjeg rata predlažu dopunu nastavnog programa u udžbenicima istorije. Sa ovim zahtjevom saglasne su i zvanične institucije.
Od 1992. godine svaki narod ispisuje svoje stranice istorije. Tako su Srbi, nerijetko, u udžbenicima u FBiH predstavljeni kao agresori, a Bošnjaci kao jedine žrtve rata 90-ih. Dejtonski sporazum je donio mir, ali ne i jedinstvene istorijske udžbenike. Preporuka stranaca bila je da osnovci iz istorije ne izučavaju period od 1992. do 1995. godine. I kao u svemu, dobri đaci su bili samo iz Republike Srpske.
– Te preporuke pridržavala se samo Republika Srpska, nikada u FBiH ta preporuka nije poštovana, pogotovo u hrvatskim kantonima, odnosno hrvatskom obrazovnom sistemu, a onda su i bošnjački kantoni počeli da uvode te teme, sa namjerom da u stvari istorija tog perioda bude napisana na osnovu haških presuda – rekao je Goran Latinović, doktor istorije na Filozofskom fakultetu u Banjaluci.
Tako su se haške presude Srbima, kao osnova na kojoj se temelji bošnjačka percepcija istorije, pretočile u zvanični udžbenik serviran osnovcima iz FBiH. S druge strane, učenicima devetih razreda, ali i srednjoškolcima, udžbenici istorije nude samo istinu i činjenice – bez ratnohuškačkih poruka.- Mislim da je vrijeme da počnemo pričati istinu o našim dešavanjima, odnosno o bitkama koje smo mi vodili. Ali i stradanje srpskog naroda koje se desilo u Podrinju i po Republici Srpskoj, odnosno BiH – rekao je Milovan Gagić, predsjednik Predsjedništva BORS.
– To nametanje, pokušaj pisanja haške istorije, nije ništa drugo nego politički surov akt agresije na istinu i na srpsku istoriju. Mi se tome moramo suprotstaviti – istakao je Predrag Lozo, istoričar, Republički centar za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica.
Zbog svega, neophodno je dopuniti Nastavni program za istoriju koji se odnosi na 1990. godine. Na koji način, još nije precizirano, ali planovi postoje.
Željka Stojičić, ministar prosvjete i kulture Republike Srpske, kaže da predstoje dogovori i razgovori u kom pravcu da se djeluje, s ciljem da djeca upoznaju istoriju svoga naroda na naučno utemeljen način i da u skladu s tim razvijaju svijest o svim tim događajima.
– Ne smijemo ići samo sa izučavanjem zločina i žrtava, nego to trebamo staviti u istorijski kontekst i kontekst borbe srpskog naroda za opstanak na ovim prostorima – naglasio je Lozo.Dosadašnji nastavni planovi i programi donijeli su rezultate. U školskim klupama, i oni, koji su naučili i više od gradiva iz udžbenika.
– Јa znam mnogo o Odbrambeno-otadžbinskom ratu, jer je moj deda stradao u njemu, da bih ja imao gdje da živim. Njegovu žrtvu i hiljada drugih boraca svi treba da znaju – kaže Sergej Slijepčević, učenik 9. razreda OŠ „Zmaj Јova Јovanović“ Banjaluka.
Sergej je primjer da istorija Republike Srpske neće biti zaboravljena, a kultura sjećanja očuvana. Na nadležnim institucijama je da kroz udžbenike očuvaju istoriju Republike Srpske sa kraja 20. i početkom 21. vijeka. Јer, to je jedini način da se snagom istine odupremo pritiscima i pokušajima prekrajanja istorije i očuvamo sjećanje na one koji su je stvarali.
