75 godina od napada Njemačke na Jugoslaviju

BEOGRAD – Prije 75 godina, u ranim jutarnjim časovima 6. aprila 1941. godine, bez objave rata nacistička Njemačka napala je Kraljevinu Jugoslaviju.

Tim napadom Jugoslavija je uvučena u Drugi svjetski rat, a u više vazdušnih napada na Beograd od 6.30 tog jutra pa tokom naredna dva dana učestvovalo je 484 njemačkih aviona, od čega 234 bombardera i približno 120 lovačkih aviona.

Precizan broj žrtava nikada nije utvrđen, najčešće se uzima da ih je bilo 2.274. Njemačke procjene govorile su da je žrtava bombardovanja bilo između 1.500 i 1.700.

U Beogradu je u bombardovanju uništen i dobar dio stambenog fonda i infrastrukture, ali i brojni spomenici objekti kulture, među kojima i nacionalna biblioteka.

Požar u Narodnoj biblioteci, koja se tada nalazila na Kosančićevom vijencu, odnio je oko 350.000 knjiga, uključujući i brojne rukopise i razne starine.

Aprilski napad na Jugoslaviju je bio odmazda za 27. mart 1941. kada su oboreni vlada i namjesništvo, čija je prva ličnost bio knez Pavle Karađorđević.

Puč od 27. marta praktično je odredio sudbinu Jugoslavije i trasirao njen put ka bloku zemalja protivnica nacističke Njemačke.

Pučje izvršen u jedan sat po ponoći, 27. marta 1941. godine, a čim je informacija o prevratu dospjela u narod, u Beogradu i drugim srpskim gradovima a ponegdje i širom Jugoslavije (Dalmacija), izbile su masovne ulične demonstracije u znak podrške građana puču.

Veliki masovni bunt dvadesetsedmog marta upamćen je po parolama „Bolje rat nego pakt“ i „Bolje grob nego rob“. Britanski lider Vinston Čerčil izjavio je tada da je „Jugoslavija pronašla svoju dušu“.

Pučem je, de fakto, poništeno potpisivanje protokola o pristupanju Jugoslavije Trojnom paktu (Njemačka, Italija i Japan) od 25. marta, a s druge strane, sasvim je izvjesno da je nezadovoljstvo pristupanjem Trojnim paktu, bilo ogromno, te da je puč bio i izraz raspoloženja velikog dijela naroda.

Centralna ličnost puča bio je vazduhoplovni general Dušan Simović, opšte je uvjerenje među stručnjacima da je presudan podsticaj državnom udaru u tako prelomnom trenutku imao prije svega London, a po svemu sudeći i Moskva, dok ostaje činjenica da su srpske opozicione stranke i patriotske grupe, kao i Srpska crkva, oduševljeno primile vest o državnom udaru.

Uslijedio je 6. aprila masovni brutalni napad Njemačke, Italije, Bugarske i Mađarske, nakon kojeg je Jugoslavija rasparčana, a nacistički okupatori formirali su tzv. Nezavisnu državu Hrvatsku, zatim veliku Albaniju, veliku Bugarsku…

Beogradsku vladu o času napada prethodno je obavijestio, sasvim precizno, naš vojni ataše u Berlinu pukovnik Vladimir Vauhnik, vrhunski obavještajac

Jugoslovenska vojska kapitulirala je 17. aprila.

U Beogradu će danas biti obilježen Dan sjećanja na početak Drugog svjetskog rata na području Jugoslavije, kada je bombardovan Beograd 6. aprila 1941. godine.

Ceremoniju polaganja vijenaca i odavanja počasti u Aleji stradalih u šestoaprilskom bombardovanju na Novom groblju u Beogradu predvodiće ministar za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja Aleksandar Vulin.

U Aleji stradalih u šestoaprilskom bombardovanju ukupno su sahranjena 1.992 Beograđanina, saopšteno je iz Ministarstva za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja Srbije.

Od tog broja identifikovano je 631 lice, a neidentifikovano 909 muškaraca, 393 žene i 59 djece.

Vijence će položiti i predstavnici Grada Beograda, udruženja za njegovanje tradicija, potomci stradalih i građani.

Na Kosančićevim vencu u Beogradu ministar kulture i informisanja Srbije Ivan Tasovac govoriće na mjestu nekadašnje Narodne biblioteke Srbije koja je srušena u nacističkom bombardovanju.

Kod spomenika stradalim pilotima u Aprilskom ratu, koji se nalazi na Zemunskom keju, vijence će položiti predstavnici Vojske Srbije, piše B92.