BEOGRAD – Sudsko vijeće Haškog tribunala je, uz izuzeto mišljenje sudije Flavije Latanci, odlučilo da lider radikala Vojislav Šešelj nije kriv za udruženi zločinački poduhvat, zločine protiv čovječnosti, niti za kršenje zakona i običaja rata u Zvorniku, Vukovaru, Mostaru, Nevesinju, širem području Sarajeva i vojvođanskom selu Hrtkovci.
Vijeće je odlučilo da Šešelj nije kriv za progone, ubistva, mučenje, okrutno postupanje, deportacije, nehumana djela, prisilno premještanje, razaranje i pustošenje gradova i sela, uništavanje vjerskih objekata i škola, te pljačku javne i privatne imovine.
Šešelj nije prisustvovao izricanju presude kojom ga je Haški tribunal u provostepenom postupku oslobodio po svih devet tačaka optužnice, donijevši presudu da nije kriv.
Sudija Antoaneti je, nakon čitanja sažetka obrazloženja presude od sto stranica, rekao: „Vojislav Šešelj je po izricanju presude slobodan čovjek“.
Vijeće je utvrdilo da nema veze između Šešeljevih govora i izvršenih zločina počinjenih 1992. godine u Mostaru, Zvorniku i širem području Sarajeva, te ocijenilo da su njegove riječi izgovorene u okviru protivljenja tadašnjoj zvaničnoj srpskoj politici, i da su bile alternativni politički program koji nikada nije sproveden.
Vijeće je prihvatilo da širenje ideologije nije zločinačko, ali da treba analizirati uticaj Šešeljevih govora na ljude.
Vijeće je navelo govor održan na putu za Vukovar 1991. godine, kada je Šešelj rekao: „Čitav taj prostor će uskoro biti očišćen od ustaša“ i da „Nijedan ustaša ne sme živ izaći iz Vukovara. Ustaše predajte se, nema više potrebe da ginete“.
Vijeće je pomenulo i govor u kom je Šešelj pozvao četnike da se osvete Balijama 1992. godine u Malom Zvorniku, kao i govor održan u Hrtkovcima 6. maja 1992. godine da „Hrvatima nema mesta u Hrtkovcima“.
„On zaista jeste održao govor u Vukovaru i na putu za Vukovar, ali je moguće da su ti govori bili upućeni dizanju morala kod njegovih partijskih drugova“, pročitao je sudija Antoaneti obrazloženje presude.
Vijeće je zaključilo da nije bilo udruženog zločinačkog poduhvata i da Šešelj nije odgovoran za fizičko počinjavanje progona, deportaciju, premještanje, te zločina protiv čovječnosti navedenih u optužnici.
Što se tiče ideje o „velikoj Srbiji“, Vijeće zaključuje da nije rasvijetljen širi kontekst „velike Srbije“, jer tumačenje tužitelja zamagljuje hronologiju događaja ili ih iskrivljuje.
„Projekat ‘velike Srbije’ je a priori politički, a ne kriminalni cilj. Samo SRS je imao za cilj stvaranje ‘velike Srbije`, koja je trebalo da obuhvati sve Srbe“, ocijenilo je Vijeće i dodalo da nema zaključka da je proglašenje automonomije srpskog naroda u Hrvatskoj i BiH bilo kriminalno.
Navodi se da je Šešelj imao političku strast za „velikom Srbijom“, ali da ništa ne ukazuje na zločinački cilj, nego se radilo o zaštiti Srba.
Vijeće je ocijenilo da su se naoružavali i srpski i hrvatski i muslimanski ciivli i da su se sve zaraćene strane pripremale za neprijateljstva, a ne da se radilo o jedinstvenom postupanju „srpske agresije da se protjeraju druge nacionalnosti“.
Odbačena je veza Šešelja sa paravojnim jedinicama, uz ocjenu da im on nije bio hijerarhijski nadređen na terenu i da veza dobrovoljaca sa srpskim snagama u Hrvatskoj i BiH nije nezakonita djelatnost.
Što se tiče Hrtkovaca, u Vojvodini, navodi se da se ne može smatrati da se desilo sistematski masovni napad protiv hrvatskih civila i njihov progon iz kuća, nego o jednom ubistvu počinjenom iz lične prirode i potrebi da se obezbijedi smještaj srpskim izbjeglicama iz Hrvatske.
Vijeće je ocijenilo da ovim ne negira postojanje zločina u Hrvatskoj i BiH, niti vrši njihovo prikrivanje.
Haški tribunal je izrekao prvostepenu presudu četiri godine od završetka suđenja, povodom optužbi da je govorom mržnje podsticao i podržavao ratne zločine u Hrvatskoj i BiH tokom ratnih sukoba.
Tužilaštvo je u svojoj završnoj riječi ranije predložilo sudu da Šešelja osudi na kaznu zatvora od 28 godina, dok je Šešelj tražio oslobađajuću presudu.
Presuda je prvostepena i na nju će i lider radikala i Haško tužilaštvo imati pravo da ulože žalbu.
Lider radikala je u pritvoru Haškog tribunala proveo gotovo 12 godina, od februara 2003, kada se predao i dobrovoljno i otišao u Hag, do novembra 2014. kada je pušten da se brani sa slobode zbog lošeg zdravstvenog stanja.
SRNA
