SARAJEVO, BANJALUKA – Iako su demokratska Evropa i svijet sredinom prošlog stoljeća pobijedili fašizam kao mračnu ideologiju toga doba, posljednjih godina jačaju neofašističke snage u Evropi, pa tako i u BiH, smatraju profesori i politički analitičari iz BiH.
Evropa, koja u subotu slavi 70 godina antifašističkog trijumfa u Drugom svjetskom ratu, 9. maj je odabrala kao vlastiti praznik, koji se u mnogim državama, naročito u Rusiji, slavi i kao Dan pobjede nad fašizmom.
Iz perspektive BiH, fašizam je faktički reinkarniran, smatra Esad Bajtal, filozof, sociolog i politički analitičar iz Sarajeva.
On zaključuje da je „Hitlerov fašizam u BiH bio pobijeđen, ali da su se veliki borci protiv te ideologije danas podijelili i trpe poraze od malih etno i klero fašizama“.
„Takvo je naše stanje danas, fašizam diže glavu i traži neki novi poraz. A da li će se naći snage koje će se obračunati s njim, pokazaće bliža ili dalja budućnost“, ističe profesor Bajtal.
Profesor Đorđe Vuković iz Banjaluke ističe da BiH, opterećena političkim, nacionalnim i vjerskim antagonizmima, nedovoljno i nejasno njeguje kulturu sjećanja na svoju antifašističku prošlost.
„Prenaglašeni i međusobno suprotstavljeni nacionalni identiteti potiskuju ovaj dio zajedničkog otpora prema fašizmu. I što je još tragičnije – sprečava ih u jedinstvenom tumačenju i borbi protiv ovovremenih manifestacija onih obilježja koja bi se mogla smatrati neofašističkim“, ističe Vuković.
Cijeni da se današnja Evropa, pa tako i BiH, suočava sa „opasnim prijetnjama rehabilitacije starog i raspirivanja novog fašizma“.
„U takvom stanju dominiraju ekstremizam, mržnja, nasilje, totalitarni i nedemokratski svijet“, zaključuje Vuković.
Predrag Praštalo, predsjednik Evropskog pokreta u BiH, smatra da fašizam u BiH nikada nije iskorijenjen i da to nije bio čak ni nakon 1945. godine, kada su komunizam i antifašizam bili na vrhuncu.
„Fašizam je bio uspavan, krio se i promijenio svoje oblike, i nažalost, danas možemo konstatovati da je u BiH jak i dosta dobro prikriven. Ono što primjećujem je da danas postoje snage koje žele da izjednače fašizam i antifašizam, što je apsolutno nespojivo“, ističe Praštalo.
Smatra vrlo značajnim što BiH pridaje pažnju obilježavanju Dana Evrope.
„To je jedan od najznačajnijih datuma iz evropske istorije, i da je EU u kojem slučaju danas država – to bi bio državni praznik. Dakle, šaljemo jasan signal EU da je naše društvo proevropsko i da prihvatamo evropske vrijednosti“, kaže Praštalo.
Srbima treba evroazijski savez
RS, kao i Srbi u cjelini, treba da se okrene evroazijskom savezu, a ne EU, smatra Branimir Kuljanin, rukovodilac Centra za evroazijske studije.
„Ekonomski prosperitet srpskih zemalja leži u povezivanju sa ovim savezom, a ne u EU, koja je organizovana po hijerarhijskom principu, u kojem postoji njemačko središte i periferija, a kakav je položaj te periferiji vidimo danas na primjeru Grčke“, rekao je Kuljanin.
On je ocijenio da Milorad Dodik, predsjednik RS, koji će u Moskvi prisustvovati paradi povodom proslave 70 godina od pobjede nad fašizmom, vodi jedinu moguću ispravnu politiku, pišu Nezavisne novine.
