U nastavku istraživanja: Nove vizantijske tajne lokaliteta Orlovine, nadomak Malog Zvornika.
Prije godinu dana mediji su objelodanili vijesti da je u Malom Zvorniku otkriven jedan od najvećih ranovizantijskih kompleksa. Unutar tvrđave nalazila se crkva iz reda većih sakralnih objekata tog vremena.
Lokalitet Orlovine, nadomak Malog Zvornika, godinama je ostajao izvan pažnje arheologa. Otkriće crkve iz VI vijeka iznenadilo je stručnjake i pobudilo njihovu znatiželju da taj prostor podrobnije istraže. Stručnjak za srednjovjekovnu arheologiju Dejan Bulić, arheolog Istorijskog instituta u Beogradu i njegov kolega Nikola Vukosavljević, sa studentima arheološkog fakulteta, ove godine, od 9. septembra i tokom oktobra, na arheološkom nalazištu Orlovine nastavljaju radove na rekonstrukciji izgleda i veličine crkve.
Inicijativa za istraživanje potekla je od Dejana Pavića, prerano počivšeg profesora istorije iz Malog Zvornika koji je uspio da zainteresuje opštinske vlasti da opredijele novac za prva istraživanja arheološkog kulturnog naslijeđa, u koja se uključio beogradski Filozofski fakultet. Budući da se sa druge strane Drine nalazi velika tvrđava, iz poznog srednjeg vijeka, stručnjaci su očekivali da će i na ovom lokalitetu pronaći objekte iz tog perioda. Na njihovo iznenađenje, otkrili su veliki ranovizantijski kompleks, čija gradnja odgovara vladavini cara Justinijana (527-565).
,,Reč je o izuzetno velikom utvrđenom kompleksu, koji se pruža sa vrha brega i zahvata sve padine koje idu prema Drini’’, istakao je u prvom obraćanju novinarima, u oktobru 2013. rukovodilac istraživanja dr Dejan Radičević, docent na Odjeljenju za arheologiju Filozofskog fakulteta. ,,Naša pretpostavka je bila da ćemo naći utvrđenje koje je iz istog vremena kao i zvornička tvrđava. Međutim, našli smo tragove iz znatno starijih epoha. Pojedinačni nalazi pokazuju da je vrh brijega bio nastanjen još u praistoriji. Arheološki materijal pokazuje da je čitav kompleks sagrađen u VI vijeku’’.
,,U doba cara Justinijana, koji je rođen na našim prostorima, mnogo se gradilo na Balkanu. Osim Justinijane Prime, Caričinog grada, šest kilometara od Lebana, koji je nesumnjivo najveći kompleks podignut u to doba, obnovljene su mnoge stare tvrđave, a građene su i nove.
U sklopu te graditeljske aktivnosti podignuta je i tvrđava na Drini. Dosadašnja istraživanja potvrdila su da je riječ o kompleksu koji se može svrstati u red većih tvrđava tog vremena na teritoriji Srbije. Sagrađena je na raskrsnici važnih puteva, a, kako je ta oblast bogata rudama, jedna od funkcija tvrđave bila je kontrola rudnika’’, objasnio je Radičević.
,,Prvi vekovi su najmanje poznati. Arheolozi su tokom istraživanja otkrili da je utvrđenje nastavilo da živi i u ranom srednjem veku. Pronašli smo grnčariju koja ne može biti mlađa od IX ili X veka’’, kaže Radičević. To znači da potiče iz vremena srpske srednjovekovne države, koja se razvija na tim prostorima. Period prednemanjićke Srbije je kod nas arheološki gotovo potpuno nepoznat. Praktično, najslabije poznajemo prve vekove srpskog trajanja na ovim prostorima. Odgovore na neka pitanja mogu pružiti buduća istraživanja ovog lokaliteta. Po rečima stručnjaka, objekti koji postoje unutar tvrđave dobro su očuvani. Zasada je najznačajnija crkva, koja, po svojim dimenzijama, spada u red većih sakralnih objekata tog vremena poznatih na teritoriji Srbije.
,,Crkva u Malom Zvorniku duga je dvadesetak metara, što je svrstava u red većih. Definisali smo njenu osnovu, znamo gde je bio ulaz, oltarski prostor, kako je stajala. Ipak, bez ozbiljnih sistematskih istraživanja ne možemo imati precizne podatke o izgledu, načinu zidanja, eventualnim fazama i pouzdanom datovanju. Još se pouzdano ne zna da li kompleks ima i objekte rezidencijalnog tipa’’. Radičević ističe da na vrhu utvrđenja postoje objekti većih dimenzija. ,,Utvrdili smo da se u sklopu kompleksa nalazi i ogroman rezervoar za vodu, prečnika 15 metara, što govori o velikom broju stanovnika i strateškom značaju tog mesta’’.
Među pokretnim arheološkim nalazima, otkrivena je grnčarija, kuhinjska i trpezna, gvozdene i koštane alatke, kao i drugi predmeti za svakodnevnu upotrebu.
,,Pronašli smo lepe staklene posude, koje potvrđuju visok standard stanovništva. Posebno nam je bilo interesantno što su svi prozori bili zastakljeni u to vreme. Očekujemo da će nalazi biti bogatiji kad počnu iskopavanja, a očekujemo da ćemo u crkvi, sudeći po njenim dimenzijama, pronaći vredan crkveni nameštaj i mobilijar’’, rekao je Radičević, u obraćanju medijima kojim je zainteresovao stručnu javnost, ali i lokalno stanovništvo koje u bliskoj budućnosti može očekivati posjetu brojnijih arheoloških timova.
Novosti online/Loznica Info/Mali Zvornik – internet novosti
