Navršava se 15 godina od prelomnog 5. oktobra 2000. godine kada je, nakon masovnih demonstracija pristalica Demokratske opozicije Srbije (DOS), s vlasti otišao dotadašnji predjsednik SRJ Slobodan Milošević.
Lideri DOS-a, ali i više drugih relevantnih činilaca, insistirali su da je Koštunica već u prvom izbornom krugu pobjedio protivkandidata Miloševića, dok je Izborna komisija saopštila da je kandidat DOS-a osvojio 49 odsto glasova, zbog čega je najavljen naredni krug glasanja.
Prvaci DOS-a su to odbacili i uslijedio je poziv građanima na proteste, kao i na generalni štrajk koji je kulminirao protestom rudara u Kolubari.
Paralelno s predjsedničkim izborima, tog septembra 2000. održani su i izbori za tadašnju Saveznu Skupštinu i Skupštinu Vojvodine i na svima je nadmoćno pobjedio DOS.
Protest koji je zatim održan u centru Beograda bio je najmasovniji od početka 1990-ih godina, mada postoje oprečna tumačenja broja prisutnih.
Između ostalog, u srpsku prestonicu su tog dana, 5. oktobra, došli organizovano i masovno građani iz unutrašnjosti koji su podržavali tadašnji DOS.
Iako je policija nastojala da nekako zaustavi ili omete kolone koje su se uputile ka Beogradu, sve blokade na kraju su bile probijene.
Masovni upad demonstranata u zdanje tadašnje Savezne skupštine, u više talasa, usledio je tog 5. oktobra negdje posle 15 sati, kada je zauzeta i obližnja policijska stanica u Ulici majke Jevrosime, u kojoj je bilo smješteno odjeljenje MUP-a za opštinu Stari grad.
Paralelno je u više naleta došlo do napada na obližnju zgradu RTS-a, gde je zapaljeno prizemlje, a požar se proširio i na sprat.
To popodne, ispred zgrade RTS-a biće upamćeno i po dolasku bageriste Džoa, koji se pridružio demonstantima uletevši u prizemlje zgrade u Takovskoj i tako postao jedan od simbola Petog oktobra. Policija je pružila otpor, koji je na kraju slomljen.
Između ostalog, iz pravca Takovske je do platoa između Skupštine i zgrade Televizije i Pošte pristigao i konvoj oklopnih vozila, u kojima su, kako se kasnije saznalo, bili pripadnici Jedinice za specijalne operacije Službe državne bezbednosti, ali oni nisu intervenisali.
Milošević se konačno tokom narednog dana obratio javnosti kada je saopštio da je pretrpeo izborni poraz, čemu je prethodio njegov razgovor s Koštunicom.
Koštunica je 7. oktobra 2000. položio zakletvu pred poslanicima Savezne skupštine, koji su zasedali u Centru „Sava“.
Prema tada saopštenim zvaničnim podacima, Koštunica je na septembarskim izborima 2000. godine dobio 2.470.304, odnosno 50,24 odsto glasova, a Milošević 1.826.799, ili 37,15 odsto glasova.
Tokom petooktobarskih demonstracija povrijeđeno je više od šezdeset građana, a dvoje je izgubilo život, Jasmina Jovanović koja je poginula nakon što je pala pod bager i Momčilo Stakić, koji je doživeo srčani udar.
Decembra iste godine, uslijedili su vanredni republički izbori, na kojima je DOS osvojio gotovo dve trećine glasova.
Agencije
